ሰብ ኣይጽላእካ ዝበሃል ምስላ ኣሎ። እዚ ምስላ’ዚ ብሕማቕ ተግባራቱን ጠባያቱን ምስ ከባቢኡ ዘይቃዶ ባህርይ ዘለዎ ሰብ፡ ኣብ ሓጎስን ሓዘንን ናይቲ ዘለዎ ሕብረተሰብ ክሕወስ ኣብ ዘይክእለሉ ደረጃ ምስ በጽሐ እሞ፡ ጥቕኡ ኮፍ ዝበለ ሰብ ቀልጢፉ ብድድ ክብል ከሎ፥ ሓቲቱ ዝምልሰሉ ክስእን ከሎ፥ ለሚኑ ዝቶኽበሉ ክስእን ከሎ፥ ጎፈ-ጎፍ ምስ ሰብ እንተተራኺቡ - ሰብ ክርሕቆ ከሎ ዝበሃል ምስላ’ዩ።

ሎሚ ከኣ ሕማቕ ኣጋጣሚ ኮይኑ ወዮ ከም ዕንልማዝን ከቢሩ ዝነበረ ፕረሲደንት ሃገረ ኤርትራ፥ ኣባይቲ ዜጋታትና ካብ ስእሊ ጻድቃናት ንላዕሊ ስእሊ ናይዚ ንዛረበሉ ዘለና ፕረዚደንት በዚሑሉን ከቢሩሉን ኣብ ዝነበረ ሃገር፡ ሎሚ መዓስ’ኮን ይሞተልና ይኸውን ዝብል ጸሎትን ትጽቢትን ዝበዝሓሉ ህሞት በጺሕና ኣለና። እወ! ሕማቕ ዕድል ኮይኑ እምበር ካብ መዓስ እዩ ዝመውት ኢልና ሞቱ ምጽባይ፡ መዓስ እዩ ዝቕየር ኢልና ካብኡ ዝሓይሽ ካልእ ወዲ ሃገር/ጓል ሃገር ከነቋምት ምሓሸ ኔሩ። እሞ እንታይ ይገበር? ህዝቢ ኤርትራ መተካእታ ፕረሲደንት ከነናዲ ዕድል እንተዝረክብ፡ ይትረፍዶ ንምእንቲ ሃገሩ ዝተቓለሰ ነቶም ሃገር ከጥፍኡ ተበጊሶም ዝተማረኹ ወተሃደራት ጸላኢ እውን ሞት ኣይተተምነየን። ሓዳግን ለዋህን ህዝቢ ኤርትራ ግን ኣብ ዝሓለፈ ዳርጋ 30 ዓመታት ንክጭክን ኣብ ልዕሊኡ ዘይተሰርሐ ነገር የለን- ጨኪኑ ከኣ። ብዘይካ ውሑዳትን ውሱናትን ነባሕቲ ኮራኩር ህግደፍ፡ እቲ ካልእ ኣብ ልዕሊ ኢሰያስ ኣፈወርቂ ዝወርድ ኩሉ ባህርያዊ ሓደጋታት ብሃንቀውታ ይጽበ ኣሎ።

እሞኸደኣ እቲ ብጅግንነቱ ዓለም ዘዛረበ ህዝቢ ኤርትራ፡ ይከኣሎ እናተባህለ ዝተደርፈሉ፡ ሓደ ንዓሰርተ ተባሂሉ ዝተነየተሉ፡ ሎሚ ፍርሒ ኣብ ኣንጉዑ ኣትይዎ ጭርኡ ደጒሉ ክኸይድ ክትርኢ ከለኻ ህዝብ’ዶ ክልተ ሻዕ ይረአ’ዩ ኢልካ ትሓዝን። ግን እዚ ግዝያዊ ናይ ስምዒት ትንታን ይኸውን እሞ ሓንሳብ ዝግ ኢልካ ኣብቲ ርጉእን ወድዓውን ጠመተ ምስ ኣተኻ፡ ለከ ሕማቕ ኣመራርሓ እምበር ሕማቕ ህዝቢ የለን ኣብ ምባል ትበጽሕ። እወ ህዝቢ ረብሓታቱ ከተርእዮ እንተኪኢልካን ሓቂ ሒዝካ ምእንትኡ ኣብ ጎድኑ እንተተሰሊፍካን ተኣምራት ክሰርሕ ከምዝኽእል ዘጠራጥር ኣይኮነን። ሕጂውን ህዝቢ ኤርትራ ኦሮማይ ኣይበለን። የግዳስ እቲ ኣብ ድኽነትን ዓጸቦን ማዕረ ክገብረና ዝደሊ ዘሎ ስርዓት ህግደፍን ውልቀ ኣውራኡ ዝኾነ ኢሳያስ ኣፈወርቅን ኣብ ክንዲ ክእለዩልና ትምኒትን ጸሎትን ጥራሕ ንኸውን ሕጂውን እቲ ትማል ተኣምራት ዝሰርሐ ህዝቢ ኤርትራ ካብ ካልእ ከይተጸበየ ባዕሉ ክኣልዮም ክብገስ ይክእል’ዩ።

እወ ነዚ ህዝባዊ ዕማም ዝተበገሳ ውድባት ኣይወሓዳን ግን ኣይከኣላን። እቲ ጉዳይ ግን ኣብኡ ክድምደም ዝግበኦ ኣይኮነን። እቲ በብውልቀ ውድባትና ዘይከኣልናዮ ህዝባዊ ዕማም፡ ተባላሒትናን ተማላሊእናን ከነዐውቶ ስለ ዝቐልል ካብቲ ንዓመታት ዝለመድናዮ ኣሰራርሓ ወጺእና ኣብ ሓዲሽ ናይ ለውጢ ጎደና ንሓባራዊ ጸረ ህግደፋዊ ስራሓት ንበገስ።

ነስተውዕል! ህግደፍ ምጥርናፍን ሓድነትን ህዝቢ ኤርትራ ስለ ዘፍርሆ በብእዋኑ ሃሱሳቱ እናለኣኸ ብወገን፡ ብሃይማኖት ከምኡን ካልእ ኣብ ሕድሕድና ዘባልዕ ጉዳይ እናፈጠረ ናብ ንሱ ዝሰርዖ ኣጀንዳ ከህልኸና ይረአ ኣሎ። ደለይቲ ፍትሕን ለውጥን ግን በዚ ከይተሃመልና ኣንፈትና ከይሰሓትና ጸረ ህግደፍ ቃልስታትና ነሓይል።

ቃልሲ ውጹዓት ዘለዓለም ተዓዋታይ’ዩ

ዝኽርን ክብርን ንስዉኣትና ወርሒ ሚያዝያ 2020

ክቡር ኣቶ ፊሊፖ ግራርዲ - ኮምሽነር ላዕላዋይ ኮምሽን ጉዳይ ስደተኛታት ሕቡራት ሃገራት - ጀነቫ

ክቡር ዶ/ር ተድሮስ ኣድሓኖም - ጠቕላሊ ዲረክተር ውድብ ጥዕና ዓለም ጠቕላሊ - ጀነቫ

ቅዳሕ፡-

ካልኦት ዝምልከቶም ኣካላት ሕቡራት ሃገራት

ንኤርትራውያን ስደተኛታት ኣዕቆብቲ ሃገራት

31 መጋቢት 2020

ጉዳይ፡-

ንኣብ ውሽጢ ሃገርን ወጻእን ዘለዉ ኤርትራውያን ጸረ-መቕዘፍቲ ኮሮና ቫይሩስ ንምክልኻል ዝዓለመ ምሕጽንታ

ክቡር ኮሚሽነር ላዕለዋይ ኮንሽን ጉዳይ ስደተኛታት ሕቡራት ሃገራት ጉዳይ፡ ኣቶ ፊሊፖ ግራንዲ

ክቡር ጠቕላሊ ዲረክተር ውድብ ጥዕና ዓለም ዶር. ተድሮስ ኣድሓኖም

ንሕና፡ እዞም ኣስማትና ኣብ ታሕቲ ተጠቒሱ ዘሎ ንኹሉ ኤርትራዊ ፖለቲካዊ ሓይልታት ኣብ ስደት እንውክል፣ ናብ ክብርነትኩም ሓለፍቲ ሕቡራት ሃገራት ጉዳይ ስደተኛታት ሰብ-መዝን ውድብ ጥዕና ዓለምን እዚ ኣገዳሲ ምሕጽንታ ከነቕርበልኩም ከለና ሓላፍነትና ምዃኑ ብግቡእ ብምግንዛብ እዩ። ምስ’ዚ ኣተሓሒዝና፡ ናይ’ዚ ምሕጽንታ’ዚ ቅዳሓት ከኣ ነተን ንኤርትራውያን ስደተኛታት ኣዕቂበን ዘለዋ ሃገራትን ከምኡ’ውን ዝምልከተን ሕቡራት ሃገራት ኣካላትን፣ ብፍላይ ድማ ሱዳን፡ ኢትዮጵያ፡ የመን፡ እስራኤልን ሊብያን ክወሃብ ምኻኑ ከነፍልጥ ንፈቱ። እዚ ዝዀነሉ ቀንዲ ምኽንያት ከኣ ሃለዋት ናይ’ዞም ኣብ ብዙሓት ሃገራት ዓለም ተበቲኖም ዝተፈላለየ ወጽዓታት ዘሕልፉ ዘለዉ ኤርትራውያን፣ ኣቓልቦን ቆላሕታን ኣህጉራዊ ግብረ-ሰናይ ማሕበረ-ሰብ ንምርካብ ዝዓለመ ኢዩ።

ዝኸበርኩም ሰብ-መዚ፣

እዚ ብምኽንያት ኮቪድ-19 (ኮሮና ኣሩስ) ዝላባዕ ዘሎ ሕማም’ዚ፣ ናብ’ተን ብግጭታት ዝሳቐያ ዘለዋን፣ ኣብ ተነካኢ ዝዀነ ክፍለ-ዓለም ዝርከባን፣ ነዚ ናይ ኮሮና ቫይሩስ ለበዳ ንምግጣም ዘይተቐረባ፣ ንመብዛሕትኦም ኤርትራውያን ስደተኛታት ድማ ኣዕቁበን ዘለዋ ሃገራት ድሮ እቲ ለበዳ በጺሕወን ኣሎ። እዚ ኲነታት ኮሮና ቫይሩስ ኣብ ግምት ብምውሳድ፡ ካብ ዓለም እቲ ዝኸፍአ ማሕበራዊ ነውጺ ዘለዎ ቦታታት ምዃኑ ከኣ ብምስትውዓል፡ ብዙሓት ካብ ህዝብና ድማ እቲ ቀንድን መሰረታውን ባእታ ዝዀነ መከላኸሊ ናይ’ዚ ሕማም’ዚ ኢድ ምሕጻብ ብምዃኑ፣ ኢድ መሕጸቢ ዝዀኑ መሳለጢታት ከም ማይ ኮነ ሳምና ናይ ምርካብ ዘለዎም ዕድል ከኣ ኣዝዩ ውሑድ ብምዃኑ፣ በዚ ተላባዒ ሕማም’ዚ ምኽንያት ክቕዘፉ ዘሎ ተኽእሎታት ሰፊሕ ብምዃኑ፣ ንዓና ኣዝዩ የሰክፈናን የተሓሳስበና’ዩ። ብምዃኑ ኣቓልቦ ተዋሂብዎ ኣብ ግዜኡ ህጹጽ ኣትኩሮ ብኣህጉራዊ ማሕበረ-ሰብ መታን ክረክብ ብሕቡራት ሃገራት ጉዳይ ስደተኛታት ሰብ-መዝን ብውድብ ጥዕና ዓለምን ተመሪሑን ተወሃሂዱን ዕቱብ ተበግሶ ክውሰድ ኣትሪርና ንምሕጸን።

ብእምነትና፣ ብሰንኪ ኣብ ኤርትራ ዘለዉ ጸገማት ብዙሕ መንእሰያዊ ሓይሊ ካብ ህዝብና፡ ብኣሽሓት ዝቚጸሩ ኣረጋውያንን ኣብ ተኣፋፍን ሓገዛት ኣብ ዘድልዮም ግዜ ንድሕሪት ገዲፎም ዝፈትዉዋ ሃገሮም ጠንጢኖም ናብ ስደት ከም ዘምርሑ፣ ካባኻትኩም ዝተኸወለ እዩ ኣይንብልን። ብካልእ ወገን ካብ ነዊሕ ግዜ ጀሚሩ ነቶም ንድኹማት ሓገዝ ክህቡ ዝጸንሑ ግብረ-ሰናይን ሃይማኖታዊ ትካላትን ካልኦት ናይ ማሕበራዊ ውሕስነት ትካላትን ኩሎም ኰነ ተባሂሉ ብመደብ እቲ ዘሎ መንግስቲ ኣፈራሪስዎም ይርከብ። ብተወሳኺ መብዛሕትኦም እቶም ናይ ሕቡራት ሃገራት ግብረ-ሰናይ ማሕበራትን ዘይመንግስታዊ ትካላትን ኣብ ኤርትራ ንጥፈታት ካብ ዘቋርጹ ዓሰርተታት ዓመታት ኣቚጺሮም እዮም።

ክቡራት ኣህጉራውያን ሰብ-መዚ!

ኣብ’ዚ እዋን’ዚ እቲ ሓፈሻዊ ኤርትራዊ ኲነታት ተዳኺሙን ነብሱ ክሕግዘሉ ዝኽእል ኲነታት ከም ዘየብሉን ርኡይ ሓቂ ኰይኑ ኣሎ። ጸብጻባት ከም ዝሕብሩ፣ እቲ ኣብ’ታ ሃገር ዘሎ ካብ 300 ንላዕሊ ዝኸውን ቤት ማእሰርትታት ኣብ ልዕሊ ብጻዕቂ እሱራት ኣዕለቕሊቑ ተጸፋጺፉ መሊኡ ምህላዉ፣ ነዚ ሓደገኛ ዝዀነ ለበዳ’ዚ ክከላኸል ዝኽእል ዓቕምን መሳርሕን የብሉን። እቲ ብስም “ሃገራዊ ኣገልግሎትን” ግፋን ዝእከብ ዘሎ ናይ ባርነት ስራሕ ዝሰርሕን፣ ገዚፍ ኣሃዱታት ሰራዊት እንተዀነ’ውን ኣዝዩ ጻዕቂ ኣብ ዘለዎ “መደበራት” ስለ ዝነብር ነዚ ለበዳ ሕማም’ዚ ንኽላባዕ ክፉት ዕድል ዝህብ ኲነታት እዩ ዘሎ።

በቲ ሓደ ወገን ከኣ፡ ኣብ ሱዳን፡ ኢትዮጵያ፡ የመን ከምኡ’ውን ኣብ እስራኤል ኣብ ናይ መዕቆቢ “መደበራትን” ኣብ ከተማታት ዝርከቡ መዕቆቢታትን ዘለዉ ኤርትራውያን፣ ስሉጥ ኣህጉራዊ ናይ ግብረ-ሰናይ ማሕበራት ተዋሳእቲ ብተግባር ዝንቀሳቐሱ እንተዘሃልዮም፣ ብዙሓት ኤርትራውያን ኣደዳ’ዚ ለበዳ’ዚ ክኾንሉ ዝኽእሉ ዕድላት ዓቢ እዩ። ኣብ መደበር ስደተኛታትን ግዝያዊ መዕቆቢታትን ኣብ ናይ መጀመርያ ናይ ምቕባል መስርሕ ኣብ ብዙሓት ሃገራት እንተላይ ሃገራት ኤውሮጳ ዘለዉ ኤርትራውያን፣ እተን ዝቕበላ ዘለዋ ሃገራት ብተገዳስነት እንተደኣ ብዝምልከቶም ኣካላት፣ ብፍላይ ሕቡራት ሃገራት ናይ ስደተኛታት ሰብ-መዚ፡ ሓለፍቲ ኣህጉራዊ ውድብ ጥዕና ዓለም ሓገዝን ምኽርን ዘይተሓዊስዎ፣ ኤርትራውያን ስደተኛታት ኣደዳ ኮሮና ቫይሩስ ኰይኖም ንሓደጋ ክሳጥሑ ዝኽእልሉ ተኽእሎ ዓቢ ምዃኑ ክንገልጽ ንፈቱ።

ብምዃኑ እምበኣር “ኮቪድ-19” ናብ ኤርትራ ከይላባዕ ንምክልኻል፣ ኣብ ብዙሓት ሃገራት ብፍላይ ድማ ኣብ ኣፍሪቃ ከም ዝርአ፣ ኣብ ኤርትራውያን ዝነብርሉ ናይ ስደተኛታት መዓስከራትን ኣብ ከተማታት ብጻዕቂ ዝቕመጥሉ ኲነታት ስለ ዘሎን፣ ሓደጋ ኮሮና ቫይሩስ ከይዝርጋሕ ንምክልኻል፣ ኣትሪርና ክንብሎ እንደሊ ነገር እንተሎ ህጹጽ ስጉምቲ ክትወስዱ ብፍላይ ከኣ እዞም ዝስዕቡ ኣብ ግብሪ ንኽውዕሉ ንምሕጸን፡-

• ኣብ’ዘን ኤርትራውያን ተዓቚቦሙለን ዘለዉ ቦታታት እኩል ናይ ክንክን ጥዕና ማእከላት እኹል ቀረባት ናይ ማይ፡ መሕጸቢ ሳምናታት፡ ጸረ-ለኽፊ ዝዀኑ ፈሰስቲ፡ “ጓንቲ”፡ መሸፈኒ ኣፍን ንጽርየት ዘገልግሉ ወረቓቕትን ከም ዝህሉ ምግባር፣

• እቶም ቦታዊ ናይ ክንክን ጥዕና መርበባትን ትካላትን በዚ እከይን ሓደገኛ ኮሮና ቫይሩስ ዝተለኽፉን ዘይተለኽፉን መፍለጢ ዝኸውን ናይ መመርመሪ ናውትን መሳለጢታትን ከም ዝህልዎም ምርግጋጽ፣

• ኣህጉራዊ ግብረ-ሰናይ ማሕበረ-ሰብ ነቲ ኣብ ውሽጢን ኣብ መደበር ስደተኛታትን ዘሎ ህዝቢ ኤርትራ ካብ’ዚ ሓደገኛ ብቕልጡፍ ዝላባዕ ዘሎ መቕዘፍቲ ለበዳ ኮቪድ-19 ንምድሓን ዝከኣሎም ክገብሩ፣

ዝኸበርኩም ሰብ-መዚ

ብእምነትና ትሕዝቶ እዚ እነቕርበልኩም ዘለና ኣገዳስን ሕልኽልኽ ዝመልኦ ኲነታት ናይ’ዞም ኣስታት ኣርባዕተ ሚልዮን ኣብ ውሽጥ ሃገር ከምኡ’ውን ኣስታት ክልተ ሚልዮን ኣብ ወጻኢ ዝርከቡ ኤርትራውያን ነዚ ኣብ ልዕሊኦም ኣንጠጥዩ ዘሎ ለበዳ ንሓደጋ ተሳጢሖም ከም ዘለዉ ትርድእዎ ኢኹም ኢልና ንኣምን።

ኣኽበርትኹም፡-

(ኣቦ-መንበራት፣

1. ኤርትራዊ ሃገራዊ ባይቶ ንደሞክራስያዊ ለውጢ (ኤሃባደለ)

2. ኤርትራዊ ሃገራዊ ግንባር (ኤሃግ)

3. ሰልፊ ዲሞክራሲ ህዝቢ ኤርትራ (ሰዲህኤ)

4. ውድብ ሓድነት ንዲሞክራስያዊ ለውጢ (ውሓደለ)

5. ሓድነት ኤርትራውያን ንፍትሒ (ሓኤፍ)

6. ዲሞክራስያዊ ውድብ ዓፋር ቀይሕ ባሕሪ (ዲውዓቀባ)